Huren en recht ‘Veranker het recht op huisvesting beter in de Grondwet’. Die aanbeveling heeft VN-rapporteur Balakrishnan Rajagopal voor de Nederlandse regering.

Een greep uit de andere, voorlopige aanbevelingen van de VN-rapporteur:

• Zet het beleid voort dat Hugo de Jonge heeft ingezet
• Stop met onnodige sloop van sociale huurwoningen
• Investeer in de gemeenschappen van de Groningse aardbevingsgebieden
• Maak daklozenopvang toegankelijk voor iedereen die in Nederland verblijft
• Verbied antikraakcontracten.

Rajagopal deed tien dagen diepgravend (veld)onderzoek tijdens zijn eerste officiële werkbezoek aan Nederland.

Geen migratiecrisis

‘De huisvestingscrisis is geen gevolg van een migratiecrisis’, begon Rajagopal zijn slotverklaring op donderdag 21 december. ‘Het bewijs daarvoor ontbreekt. Uit de statistieken blijkt zelfs niet dat de instroom van asielzoekers drastisch is toegenomen.’

Te lang overgelaten aan de markt

De wooncrisis is daarentegen een gevolg van decennia aan verkeerde beleidskeuzes en het overlaten van huisvesting aan de markt, zei Rajagopal. Nederland moet het internationale mensenrecht op adequate huisvesting beter verankeren in de Grondwet en in nationale wetten, vindt Rajagopal. Zelfs de rechterlijke macht in Nederland ziet huisvesting momenteel meer als een ‘beleidsdoelstelling van de staat dan als een beschermd mensenrecht’.

Gedupeerden

Van de gebrekkige erkenning van het recht op huisvesting zijn diverse groepen in Nederland de dupe. Van jongvolwassenen, studenten, ouderen en economisch zwakkeren, tot arbeidsmigranten, asielzoekers en woonwagenbewoners voor wie nog steeds niet meer woonwagenlocaties worden vrijgegeven.

Schaf antikraakconstructies af

Rajagopal verbaasde zich over de hoeveelheid tijdelijke woonvormen in Nederland. Hij wees op het risico dat deze bewoners hebben om dakloos te raken. Over antikraak was hij stellig. De gebruikersovereenkomst voor woonruimte, waarin bewoners geen enkele huurbescherming hebben en zelfs de woning niet hoeft te voldoen aan kwaliteitsstandaarden, strookt niet met de mensenrechtenstandaard en moet ‘onmiddellijk worden afgeschaft’. De-criminaliseer kraken, adviseerde hij ook.

Stop sloop sociale huurwoningen

Op dit moment worden er te veel sociale huurwoningen gesloopt, waarschuwde Rajagopal. Op zoek naar bouwgrond besluiten woningcorporaties en gemeenten te snel tot sloop van gebouwen en buurten met sociale woningen. Zelfs als die nog jaren mee kunnen en goed geïsoleerd zijn. Sloop doet afbreuk aan de inspanningen om de woningvoorraad te vergroten en strookt niet met klimaatdoelstellingen wegens de grote CO2 uitstoot door sloop. Daarnaast leidt sloop tot de afbraak van gemeenschappen en het gedwongen verhuizen vaak tot psychische schade aan betrokken bewoners.

Opvangsystemen moeten beter

De situatie in de asielzoekerscentra in Nederland strookt absoluut niet met internationale mensenrechtenstandaarden, zo constateerde de rapporteur. Ook het opvangsysteem voor dak- en thuislozen moet radicaal worden herzien en uitgebreid. Nachtopvang moet open zijn voor iedereen die in Nederland verblijft, ongeacht de verblijfsstatus van mensen en ongeacht de temperatuur in de nacht.

De Jonge zet stappen in goede richting

Rajagopal vindt dat het kabinet Rutte IV met zijn minister voor volkshuisvesting Hugo de Jonge stappen in de goede richting heeft gezet met bijvoorbeeld de Wet goed verhuurderschap en de Wet betaalbare huur. Van veel nieuw beleid moeten de effecten uiteraard nog zichtbaar worden. Hij adviseert dat een nieuw kabinet deze richting voortzet zodat alle ‘losse stroompjes’ samenkomen tot een ‘brede rivier’.

De Woonbond ziet in de woorden van de rapporteur een bevestiging dat, alhoewel er de afgelopen jaren stappen in de goede richting zijn gezet, er nog veel meer nodig is om het recht op huisvesting te verankeren in het volkshuisvestingsbeleid.

In maart komt Rajagopal met zijn definitieve rapport over Nederland met aanvullende informatie en aanbevelingen aan de VN Mensenrechtenraad.

LEES DE VOLLEDIGE SLOTVERKLARING VAN RAJAGOPAL (ENGELS)

Dit is een bericht van de Woonbond